Verduurzamen van onze bestaande woningvoorraad is urgent, logisch, onontkoombaar. Het is zaak om dan goed te kijken wat er is, en wat er kan. Bij opname van een bestaande woning van twee eeuwwisselingen geleden viel mijn blik op een stilleven in de gang. Het plafond onder trap. Je zou er zo onder voorbijgaan.
AFFR architectuur filmfestival Rotterdam is ieder jaar een groot genoegen. Steeds weer nieuwe films over architectuur en (soms onbekende) makers. De documentaire Soviet Busstops was ook bij 2 Doc te zien, en vraagt aandacht voor kleine bijzondere bouwwerken ‘onder de radar’ van een strikt regime. Verspreid over een groot rijk, opgesnord en vastgelegd door fotograaf Herwig, ingeleid door Pieter Waterdrinker, voor een deel helaas inmiddels gesloopt…. Met heimwee.
Recht op de Stad: Waar ging het mis de afgelopen jaren? En: hoe kunnen we wél weer goed wonen? Recht op de Stad uit Rotterdam presenteerde een beter plan met heldere uitgangspunten, en vond wethouder Chantal Zeegers, en de bestuurders van de woningcorporaties Havensteder, Hefwonen en Woonstad bereid om zich daar achter te scharen. Nu gewoon doen!
Een zomerse fietstocht van Arnhem naar Berlijn, langs o.a. deze klassieker in Dessau. Al vaker bezocht en voor omgereden, maar toch opnieuw weer een sprongetje in het hart. Wat een prachtig, joyeus vrolijk gebouw deze bouwschool uit 1925 van Walter Gropius.
De aanbesteding is rond: na de zomer kunnen we met de verbouwing aan de Fagelstraat beginnen.
Dit ontwerp betreft een upgrade van de begane grond van een woning uit de ’50-er jaren van de vorige eeuw. Hoe kan je met simpele middelen meer (berg)ruimte, zicht en licht creëren? De basisvragen voor architectuur die werkt. En hoe ziet dat er dan uit? Fijn om ook via goede referenties op internet gevonden te worden en met een effectief advies inclusief ruimtelijk beeld, materiaal en kleurvoorstellen van dienst te kunnen zijn!
Wat is een groter compliment dan opdrachtgevers die terugkomen? Na een interne verbouwing werd het nu tijd om de woning beter te isoleren en de relatie met de tuin te verbeteren. Hier is de start te zien waarbij de achtergevel van een grote nieuwe 3-delige schuifpui met triple-beglazing is voorzien. Oplevering inclusief nieuw terras en watertank voor regenwateropvang staat gepland nog voordat de trompetplant opnieuw uitloopt…
In Rotterdam is een grote behoefte aan (ver-)bouw van woningen. De bouw van een nieuw woonhuis kan met enkele maanden verkort worden indien gebruik wordt gemaakt van een gekwalificeerde ‘Architect aan Zet’: de kwaliteit is dan geborgd, dubbele toetsing door de gemeente kan achterwege blijven.
Permanente beroepsontwikkeling hoort bij architectenvak, en is voorwaarde om als BNA architect erkend te blijven. En: bijscholing in een club van 12 collega architecten is niet alleen nuttig, maar nog leuk bovendien! We zijn gediplomeerd met het Depot in de rug.
Documentairemaker Rolf Orthel op atelierbezoek, bij de start van Cádiz, uit de serie ‘Cloud & Sea’. Water en Lucht: ongrijpbare, noodzakelijke grondstoffen voor ons leven. We hebben er zowel te veel van als te weinig, ze gaan in elkaar over; ze spiegelen elkaar, en ons menselijk handelen.
De ‘Setas van Sevilla’, ontworpen door Jürgen Mayer, staan bekend als de grootste houtconstructie ter wereld. Belangrijker nog is het plezier waarmee iedereen zich beweegt door de ruimte in, op en rond deze constructie. De ‘champignons’ fungeren als uitzichtspunt, museum, schaduwbrenger en ontmoetingsplek. Pas als je er zelf bent ervaar je goed wat architectuur teweeg kan brengen.
Het mooie van het architectenvak is de diversiteit: van grote langlopende projecten tot snelle effectieve adviezen. En ja natuurlijk: ook direct advies aan de keukentafel is mogelijk! Met koffie en koek, hier tijdens een gastvrij onthaal op locatie in Brabant.
In Lyon (Confluence), Nîmes, Montpellier, Aix-en-Provence, en Marseille zijn zoveel bijzondere inspirerende projecten gerealiseerd, dat het bijna ondoenlijk is om daar uit te kiezen voor deze 2-delige samenvatting.
Eén van de laatste projecten die we daar bekeken dan maar: Museum het Mucem ontworpen door de in Algerije geboren architect Ricciotti, met een prachtige klimaatgevel in ‘filigrain’ beton. Achter deze betonnen ‘voile’ loopt een openbare route door het nieuwe museum naar het oude fort. En dan meteen weer de vraag: mogen we nog wel bouwen in beton. Já, onder voorwaarden, alsjeblieft!
Er is nog al wat aan de hand in de bouw op het gebied van energie, duurzaamheid, tekort aan goede vakmensen/ materialen… Ook dan (of: juist dan!), is het goed om geïnspireerd te raken door prachtige projecten elders. Vandaar een korte hevige november architectuurreis samengevat in 2 nieuwsberichten. De eerste: Luma Foundation, ondersteuner van kunst en aanjager van nieuwe ontwikkelingen, kocht een verlaten spoorweggebied in Arles om te herontwikkelen tot nieuw kunstcentrum. Ontwerp tuin Bas Smets, ontwerp gebouw door Gehry, op zijn beurt weer geïnspireerd door werk van Van Gogh tijdens diens verblijf in Arles.
Er zijn allerlei aanleidingen om je woonhuis weer eens onder handen te nemen: behoefte aan een goede thuiswerkplek (corona!), energiemaatregelen treffen in een woning die (nog) niet goed geïsoleerd is, veranderde ruimtebehoefte doordat kinderen niet meer thuiswonen maar wél nog af en toe komen logeren.
Of natuurlijk een combinatie van al deze factoren. Voor een woonhuis in de Raadsherenbuurt te Leiden is de eerste fase schetsontwerp in gang gezet.
Een terugblik op een vrolijke volle beurs met ‘18.852 gerichte bezoeken’ om maar even heel precies te zijn. Het is onduidelijk wat de toekomst zal brengen. Maar we blijven plannen maken voor een nieuwe woning, een ingrijpende verbouwing, of een slimme snelle ingreep. We geven het leven vorm, onze woonplek is belangrijk voor ons. En architecten kunnen daarbij helpen.
De samengevoegde dubbele woning in de Lijsterstraat is in gebruik, tijd voor foto’s! Hier vast een klein voorproefje van de begane grond om nieuwsgierig te maken. De opdrachtgevers, een samengestelde familie met 4 kinderen, woont er tot groot genoegen en is heel blij met zowel het eindresultaat als met het verbouwingsproces. Daar doen we het voor. Een buitenkans, twee woningen naast elkaar in hartje Utrecht… ik ben heel trots en blij met deze positieve review op Trustoo:
‘Caroline heeft ons geweldig begeleid bij ons project om van twee kleinere stadswoningen in Utrecht één mooi en handig huis te maken voor ons samengestelde gezin. Ze dacht heel fijn mee bij het ontdekken en vastleggen, verder ontdekken en opnieuw vastleggen van onze wensen – door veel kritisch door te vragen. Ze gaf ons altijd duidelijk aan wat de te volgen stappen waren, en hielp bij het overzichtelijk maken van het project, zodat we altijd wisten waar we aan toe waren.’
Goed om af en toe elders inspiratie op te doen: een bliksembezoek aan Hamburg voor de nieuwe architectuurprojecten. Hoogtepunt bleek toch nog steeds de Elbphilharmonie van Herzog & de Meuron, alweer 5 jaar geleden opgeleverd. Ja, véél te laat, véél te duur. Maar wat een prachtig feestelijk gebouw! Hier een blik van buiten, maar vooral een gebouw om zelf lustig doorheen te dwalen vanaf de 82m lange, convex gekromde roltrap bij de entree.
Het is altijd een buitengewoon plezier als opdrachtgevers voor een vervolgopdracht terugkeren! Aan de Mathenesserlaan gaan we de tuingevel en het terras nu ook aanpakken in aansluiting op de eerdere verbouwing uit 2011, die gelukkig nog steeds zeer goed bevalt.
Het materiaal- en kleurontwerp voor de nieuwe tandartspraktijk in Rotterdam West is zorgvuldig afgestemd op de te handhaven monumentale onderdelen van de voormalige school. De laatste opleverpuntjes worden nog afgewerkt, zes praktijkruimtes konden al in gebruik worden genomen. Uitgevoerd in opdracht van Wessel van Geffen architecten te Tilburg (hoofdontwerp/ uitvoering).
De zomervakantie in Italië gaf mooi de gelegenheid om onderweg nieuwe inspiratie op te doen bij Milk of Dreams op de Biënnale van Venetië. Desondanks hier één van de oude garde uit het zij-programma uitgelicht voor een frisse blik op de bouwpraktijk: Anish Kapoor gaat op fantische wijze tekeer in zijn eigen vervallen Palazzo Priuli Manfrin langs Cannaregio.
We willen (nee: moeten!) onze (Nieuw)bouwprojecten ook met oog voor duurzaamheid, energiegebruik en klimaatcomfort ontwerpen. De BNA branchevereniging voor architecten verzorgt bijspijkercursussen voor de aangesloten gecertificeerde architectenbureaus. Met goed gevolg doorlopen. Van beng naar eng (BENG = bijna energieneutraal gebouw)
Nieuw Land, aangelegd voor het herstel van het Markermeer, met vrolijke houten (overnachtings)huisjes ontworpen door de collega’s van bureau Ziegler Branderhorst. Een prachtig eiland om (voorzichtig!) over rond te struinen. En goed voor het gemoed om de herstelkrachten van de natuur hier aan het werk te zien.
En dan, na mijn eigen nieuwe onderwijservaring een week eerder, meteen door naar een inrichtingsvoorstel voor het Agora onderwijs in Rotterdam. Agora onderwijs is een nieuwe ‘leercommunity waar zelfkennis groeit zonder leslokalen’. Standplaats: bij de Montessori Mavo aan de Walenburgerweg. Insteek: verschillende zithoogtes en variabele opstellingen door slim gebruik van verrijdbare wanden, doorkijkkasten en wielen onder al het meubilair. Gaan!
Met goed gevolg doorlopen: de vervolgcursus ontwerpdidactiek voor (gast-)docenten aan de TU Delft. Bijspijkeren in het kader van Education Permanente. Het denken over onderwijs blijft evolueren. Van Dooren/ Willekens doceren docenten aan de hand van recent promotieonderzoek over ontwerpen als een complexe vaardigheid: docent = overtreffende trap van expert. Jawel!
De Rotterdam Late Night Show met Ernest van der Kwast is altijd weer aangenaam prikkelend en verfrissend (of, in eigen woorden: ‘vief en vilein’). En al helemaal met deze jaarafsluitende ‘dakversie’ bovenop het Nieuwe Instituut tegenover het Depot. Frisse vergezichten over architectuur, literatuur, rotterdammers, ruige muziek, een tikje politiek. Na de zomer graag weer!
Architectuur & Kunst in Rotterdam. A whale, an artist and a beggar. Excursie met Bouwnetwerk in thuisstad Rotterdam. Up tempo langs prijswinnaar little (big!) C, culture campsite, dakpark, Keilepand, Kunst& complex (o, o, o waar blijven onze ateliers?) en langs Brutus Rotterdam voor de grootse plannen van o.a. Joep van Lieshout. Op de achtergrond ‘the whale’ voor vertrek naar Le Havre.
Kunstbeurs Art Rotterdam werd dit jaar in verband met corona verplaatst van winter naar voorjaar. Standplaats bleef de monumentale Van Nelle Fabriek. In bouwkundige werken worden de installaties meestal weggestopt: duur, knap (als het meezit!) en onzichtbaar. Frank Halmans laat zijn installaties-installatie eens lekker shinen.
Tussendoor bij collega’s: werkbezoek in Enschede aan een ‘mevrouw Meijer project’. Mevrouw Meijer is een ideëel, landelijk opererend onderzoeksbureau voor verbetering van schoolarchitectuur. Door middel van ontwerpend onderzoek, sámen, met experts, collega’s docenten en leerlingen worden behoedzaam plannen gesmeed. Erf – goed en toekomst.
De faculteit Bouwkunde van de TU Delft staat wereldwijd in de top 3 van beste universiteiten. Ook dit jaar heb ik weer 10 weken lang als gastdocent architectuur jong talent mogen begeleiden bij het schakelsemester voor instromers in het derde jaar vanaf andere opleidingen. Een intensieve periode waarbij veel samen op zaal wordt gewerkt aan de Julianalaan in Delft. Achter elkaar worden een tiny house, een stedenbouwkundig plan, een paviljoen en een woongebouw ontworpen voor een locatie in Amsterdam Noord.
We hebben het project feestelijk met elkaar afgesloten op mijn bureau in De Fabriek Delfshaven.
De stukadoor trekt erin, klompen aan. Over drie verdiepingen zijn doorbraken gerealiseerd en is de ruimte herverdeeld, om zo van twee kleine stadswoningen in de Vogelenbuurt in Utrecht één royale woning voor een samengesteld gezin met vier kinderen te maken. De afbouw kan beginnen…
Per TGV naar de middeleeuwen. Een kort intermezzo in een van de warmste steden van Frankrijk, en da’s fijn eind februari! Gekke mix tussen Catalaans en Frans, een oud middeleeuws centrum, een appartementje met zicht op een palmentuin. Werken in/ aan de stad, contact per zoom….
De samenvoeging van 2 woonhuizen in het centrum van Utrecht is in volle gang. De sloopwerkzaamheden zijn zo goed als gereed, de opbouw begint vanaf de nieuwe geisoleerde begane grond vloer. Wat te veel/ dubbel is kan weg, om zo de ruimte beter te kunnen verdelen. Doorbraken zorgen voor zicht en licht.
In week 17 van 2020 nog kersvers, inmiddels weten we al haast niet meer beter: ook het gehele onderwijs voor de bouwkundestudenten van de TU Delft ging voorjaar 2020 online. Niet alleen de papers (academische vaardigheden) maar ook de 1e-jaars ontwerpopdracht voor een botenhuis, en het sportcomplex voor de 3e-jaars werden door mij en de andere docenten per zoomsessies behandeld. Wat bijzonder om nou juist ons vak wat zo met de ‘échte tastbare’ wereld te maken heeft in het platte scherm te zien verdwijnen…! Eén voordeel: we zijn ons nóg meer bewust van het belang van een goede leefomgeving, met ‘echte mensen’. Desondanks waren ook deze jaarlijkse gastdocentschappen bouwkunde mij weer een eer en groot genoegen.
